Tuesday, November 10, 2015

Nivkh declinationes

casus functiones suffixos traductiones exemplis
nominativa-absolutiva subiectos   homines (aliquem) mortificare Н'иγвң ихнт
directa obiectos homines hominem  mortificare Н'иγвң н'иγвң к‛унт
praedicativos ursos hominem-quoque (essere) Чхыван нūв-ды
attributos domos de l homine  Н'иγвң даф
activa-incerta incerta subiectos (de l activitate cognita pro l rumore) -қан/-ган/-ҳан (ut) ista hiberne Музгун nos a  habitationem visitare, (aliquos) dicere. Ту т‛улф Музгун-ҳан мирн wороҳ лаγинывур итнт
objectiva-dativa-accusativa activa obiectos (subiectos de l causativa activitate) -аҳ, -ҳ pueros in-rivule, piscem se evadere, permittere Уткуоγла эрэрҳ чо-аҳ ви-Ø-гу-д'-ра
illos-singulare me tabernae ire-compellare(obligare) Иф н'-аҳ магазиндоҳ ви-Ø-гуд'
vocativa appellationes -о, -г̦о (Амур), -а, -ай (Амур., O東-Сахалин) o patre! Ытык-а!
o ista homine! Ты нивγ-г̦о!
illativa-dativa illativa -тоҳ/-роҳ/-доҳ/-рҳ/-тҳ nos ista aestate venire a l  dome, qualiae intendere vivere (litterale: nos ista aestate intendere-vivere-(talia) al dome venire) Н'ин тун т‛олф ив-иның таф-тоҳ п‛рыдγун

negationem de l completa-semantica (ne auxiliaria) verbae de l declarativa sententiae indicare negativa verbas қ‛ау- (Амур) 'nec, ne habere(existere)' post el dativa-accusativa suffixe

illos-singulare (praeterite) ne venire Иф пры-доҳ қ‛ау-д'
terminativa   -тоγо/-роγо/-доγо (Амур et O東-Сахалин)(-т‛ыкы/-р̌ыкы, -т‛ҳа/-р̌‛ҳа/-р‛ға Амур)    
locativa-temporalia possessiva -уинэ/-уин/-ин/-ун/-н (Амур) mea-possessione plene-scripta papyrum existere Н'уин райу-γыт хаузул йивд'
locativa ista loce multa (cor)rupta naves existere Туин т'осқ-зосқ му-γу hумд'[-γу]
locativa-ablativa   -уγэ/-γэ, -ух/-х (Амур et O東-Сахалин), (-хэ/-хи O東-Сахалин) illa-(praeterita)-tempore homines, quos advenire, ut contra l ille battuere, (talia homines) dicere ...  (litterale: 'illa-tempore, illum-(singulare) battuente, (talia) adventa homines dicere') hогоңан иγэ уγмыр̌ п‛ры н'ивх итт
  (pisces, quos) in el extreme granda rivule vivere (litterale: extreme-granda flumin-e  vivente viva (pisces)) Пила-пила эриух hумт мор̌қад
  traditiones fabulare, ut antique (existere) multa diabolos (litterale: antique, traditione, (ut) diabolos (existere) multa-(, talia fabulam) fabulare) Тыңанк т‛ылгур̌кунух милк малγо-вут ит-Ø-нд-γун
  me nive pluralia vestigium de l una vulpe videre Н'и ңақрух к‛эқ-хэ зифку н'р̌ыд'
instrumentalia   -кир/-γир/-гир/-хир (Амур et O東-Сахалин),  -кис/-γис/-гис/-хис (O東-Сахалин) mea pedes dolere, pede ambulante me-impossibile-ire. illa-causae me nave intendere-viare Н'и ңыт'х қод'ра киускир вийикид'ра. hоғат ни муγир вийинд'ра
  ista multa-homines 5 nave piscem captare, ecce-illos alia per-el-7e nave piscem captare (litterale: ista multa-homines nave-5e-assistentiae piscem captare, ecce-illos (alia pluria homines) per-el-7e (nave) piscem captare) Ты н'иγвгу му т‛ом-γир чо ңыңд'γу, hыд'γу ңамк-хир чо ңыңд'γу
comparativa   -ык (Амур), -ак (O東-Сахалин)    

associativa sufixos quoque categoriam de l numere habere :

  1. sing. -кэ/-γэ/-гэ/-хэ (Амур), -кин/-γин/-гин/-хин (O東- et N北-Сахалин.) - associationes col una exemplare
  2. plural. -ко/-γо/-го/-хо/-кон/-γон/-гон/-хон (Амур), -куну/-γуну/-гуну/-хуну (O東- et N北-Сахалин ) - associationes col multa exemplare
  • Н'и ңақрух к‛эқ-хэ hыйк-хо зифку н'р̌ыд' 'me nive pluralia vestigium de l una vulpe [et] de l multa lepore (praeterite) videre'
  • Н'и ңақрух к‛эқ-хо hыйк-хэ зифку н'р̌ыд' 'me nive pluralia vestigium de l multa vulpe [et] de l una lepore videre'

postpositiones post el substantive et fronte l casualia suffixe  usuale praecisare spatialia significationem de l casualia suffixe: Уткуоγла тыр вый-уин п‛лывд' 'pueros sub el mensae se-abscondere (perfecte)', П‛аг ыты-ин тиγр hумд' 'ante l fenestrae lignis (pro l ardere) situare'.

rare possibile subiectum indicare postpositiones эрқ 'lateris' col ablativa suffixe -ух: н'ивх эрқ-ух итт 'ista homines fabulare' (litterale: 'latere de l ista homine fabulare') (~ Estonian "passive": selle inimese poolt räägitud [jutt]).

possessorem indicare:

  1. nominativa-absolutiva casus dualia et pluralia substantive et personalia pronomine: ытык рыф 'domos de l patre', к‛эқ ңыки 'caudas de l vulpe', н'ың доқо 'nos a hortos', чин муγун 'vos a naves'
  2. praefixos н'-, ч-, п‛- (~ н'и 'me', чи 'te', п‛и 'se') (н'-раф 'mea-domos', ч-ыкын 'tua-maiora-fratres', п‛-витγаң 'sua-propria-libros')
  3. praefixos и-, й-, в-, э-, ви-/вэ-, (originata ex el singularia 3. personalia pronomine: и-вит' 'sua-corporis', й-ымык 'sua-matres', в-утку 'sua-maritos', э-қ'аҳ 'sua-lancea', ви-нанак 'sua-maiora-sorores'

reduplicatione, consonantes possibile alternare: п‛~ф:  п‛-эн' 'sua-Ski-solea (una pares)' - п‛-эн+ф-эн' 'sua-Ski-solea (pluria pares)'

talia praefixos quoque substituire personalia radicalem declinatione (aut indicare [indefinita] obiectum de l transitiva verbae):

н'и-Ø 'me(s aliquem facere)' - н-ух 'ab me (aliquem prehendere)', иф-Ø 'illos-singulare' - иф-тоҳ ~ э-рҳ 'al ille-singulare', Иф н'-аҳ магазиндоҳ ви-Ø-гуд' 'illos-singulare me tabernae ire-compellare(obligare)', Му ай-ины-фтоҳ чҳа н'-ихм-Ø  '(illos) (al) me monetam (perfecte) donare, ut navem producere' (litterale:  (intentione ut) navem producere monetam (al)-me-(illos)-donare (perfecte)), Ч-аскм-нон муиндра 'te-(e)docere-posteriore - me morire', й-ар- 'nutrire (aliquem)', и-х- 'mortificare (aliquem)', э-в- 'tenere (aliqua rem aut personam)', й-ыγзу- 'ne scire-sapere (aliqua rem aut personam)', й-аγн'и- 'desiderare (aliqua rem)'

reciproca praefixos в- (Амур), в-, о-, у- (O東-Сахалин) de l verbae substituere pronominalia praefixum de l obiecte de l transitiva verbae: й-ор- 'concurrere-incontrare (aliquem)' - в-ор- 'concurrere-incontrare (reciproce-mutue = vicem-inque)', й-аγаγ- 'disturbare (aliquem)' - в-аγаγ- 'disturbare (reciproce-mutue)'
sit transitiva verbas impossibile habere pronominalia praefixum de l obiecte, (deinde) reciprocum indicare vocabulis п‛ңафқ ңафқ[ху], п‛ңафқ[ху] п‛ңафқ[ху], орҳ орҳ 'reciproce-mutue': Имң п‛ңафқ ңафқ лōвд' 'illos-plure reciproce-mutue imitare'.

Нивхгу диф - Nivkh linguas

origines

"НИВХСКИЙ ЯЗЫК" Е. Ю. Груздева, (Языки мира. Палеоазиатские языки. - М., 1997. - С. 139-154)
"Грамматика нивхского языка". Ч. 1-2. Панфилов В. З. М.-Л., 1962, 1965.
"Словарь нивхско-русский и русско-нивхский: около 4000 слов : посовие для учащихся начальной школы" Таксами Ч.М 1983
"Из исследований по нивхскому (гиляцкому) языку" Л. Я. Штернберг (ЯЗЫКИ АЗИИ И АФРИКИ. III. Москва, 1979.)

No comments:

Post a Comment